Asfalt katkısına dönüştürülen atık küllerinin doğayı kirletmesi önleniyor

25 Aralık 2023 11:10

İSTANBUL (AA) – BİRİZ ÖZBAKIR – İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tacettin Geçkil, atıkların tesislerde yakılması sonucu kalan küllerden asfalt katkısı geliştirdiklerini, sıfır maliyetli malzemenin çevreye zarar vermeyecek şekilde yol mühendisliğinde kullanılabileceğini bildirdi.

Atık malzemelerin faydalı birer ürün olarak karayolu mühendisliğinde kullanımıyla ilgili doktora öğrencisi Ceren Beyza İnce'nin "Çöp atıklarından elde edilen geopolimerlerin sıcak karışım asfalt kaplamalarda kullanımının araştırılması" projesinin yürütücülüğünü yapan Geçkil, AA muhabirine, atıkların bertarafı ya da atıklardan enerji elde edilmek üzere yakılması sonucu ortaya çıkan küllerin çevre kirliliğine neden olduğunu söyledi.

Geçkil, "Avrupa Birliği ülkelerinde bu yakım neticesinde 12,5 milyon tonluk atık olarak bırakılan kül var. Hep Avrupa'yı örnek gösteriyoruz ama orada bu 12,5 milyon ton kül, çeşitli yerlere gömüldükten sonra üzeri kapatılarak yok edilmeye çalışılıyor. Bu şekilde yeraltı sularına karışma durumu olabiliyor, bu kül ağır metaller içerebiliyor. Bu gibi olumsuz etkilerden dolayı biz bu zararı ortadan kaldırabilecek bir şey üretmeye çalıştık." diye konuştu.

Araştırma üzerinde yaklaşık 2,5 yıl çalıştıktan sonra küllerden asfaltın kalitesini ve dayanıklılığını artıran asfalt katkısı geliştirdiklerini belirten Geçkil, elde ettikleri malzemenin yol mühendisliğinde kullanılabilirliğini de ortaya koyduklarını ifade etti.

Atık küllerin asfalt katkısına dönüştürülerek değerlendirilmesinin Türkiye'de ve dünyada bir ilk olduğunu dile getiren Geçkil, şöyle devam etti:

"Çöplerde kağıt, cam, metal, ev eşyası, yiyecek ve içecek gibi çeşitli ürünler oluyor. Bu ürünlerin beklemesi çöp alanlarında çeşitli kimyasal oluşumlara ve gazlara sebep oluyor, bu yüzden bunların bertaraf edilmesi gerekiyor. Bu atıklar elektrik üretimi için yakıldığında kalan küller ağır metal gibi zararlı kimyasalları bünyelerinde barındırabiliyor. Bu kimyasallar da atık olarak bırakıldığında ya da vahşi depolama şekliyle bir yere aktarıldığında hem bitkilere hem canlılara hem de yer altı sularına çok ciddi zarar verebiliyor. İşte biz bu külleri kullanıp, küllerin çevre üzerindeki zararlı etkisini sıfıra indirmek istedik."

Asfalt ve atık külün arasında asfaltın performansını artıracak kimyasal bir bağ kurabilmek için külün içinde silis ve alümin gibi bazı elementler olması gerektiğini ve genellikle bu elementlerin atık küllerde bulunduğunu anlatan Geçkil, külün içeriğine göre bu kimyasal bağ oluşumunu sağlamak için kullanılan maddelerin de değişkenlik gösterdiğini belirtti.

– "Asfaltın sıcaklık hassasiyetini 13 kat iyileştiriyor"

Yol mühendisliğinde asfaltın özelliklerini geliştirmek için birçok malzeme kullanıldığından ve bu malzemelerin asfalt içerisinde fiziksel dağılımı sağlanarak bir karışım elde edildiğinden bahseden Geçkil, atık küllerden geliştirdikleri bu malzemeyle asfalt arasında kimyasal bir bağ kurarak malzeme kalitesinin ve performans özelliğinin gelişmesini sağladıklarını aktardı.

Geliştirdikleri katkının asfaltın sıcaklık hassasiyetini 13 kat iyileştirdiğine ve tekerlek izi direncini yaklaşık 3,7 kat artırdığına, ağır taşıtların yol üstündeki seyri nedeniyle zamanla oluşan çatlaklara karşı asfalt direncini de 2,5 kat iyileştirebildiğine dikkati çeken Geçkil, "Klasik asfaltta 1000 ağır taşıt geçtiğinde yol bozulmaya başlıyor ve çatlak oluşumu meydana geliyorsa bizim katkılı asfaltta o bozulma, 2 bin 500 araç geçtiğinde meydana geliyor." diye konuştu.

Asfalt katkısı olarak Türkiye'de kullanılan ürünlerin ithal olduğuna değinen Geçkil, geliştirdikleri ürünün kullanımının hem atık miktarının azaltılmasına katkıda bulunacağının hem de başka ülkelere harcanan bu paranın ülke ekonomisinde değerlendirilebileceğinin altını çizdi.

Geçkil, "Asfaltta kullandığımız atılacak malzeme, dolayısıyla maliyeti yok. Sıfır maliyetli bir malzemeyi çevreye zarar vermeyecek şekilde yol mühendisliğinde faydalı bir ürün olarak kullanmış oluyoruz. Dolayısıyla dışarıya vereceğimiz parayı bizi içeride tutmuş oluyoruz." değerlendirmesini yaptı.

Önceki çalışmalarında pet şişe gibi atık plastiklerin de yol mühendisliğinde kullanılabileceğini tespit ettiklerini kaydeden Geçkil, sanayi atıklarının asfalt katkısı olarak değerlendirilmesi üzerine çalıştıklarını sözlerine ekledi.