ERTUĞRUL FIRKATEYNİ PROF. DR. ZERRİN ŞENTÜRK

Türkiye Cumhuriyeti ve Japonya’nın Ortak Değeri : ERTUĞRUL FIRKATEYNİ
Japonya ile sıcak ilişkilerimizin temel taşını oluşturan ve “Türk-Japon Dostluğu”nun simgesi
haline gelen efsane gemi
Binlerce kilometre uzakta, barışın ve refahın hüküm sürdüğü bir ülke Japonya. Teknolojisiyle
ve geleneklerine bağlılığı ile özgün kültürünü korumayı sürdüren bir ada cenneti.
Japonya’nın birçok Prefektörlüğünden biridir Wakayama. Türkler için tarihi önemi haizdir;
değerlidir; en güney ucunda şirin bir kasaba olan Kushimoto’yu kucaklamıştır. Kushimoto ise
Ertuğrul Fırkateyni’ne ev sahipliği yapan, Wakayama’nın göz bebeğidir; kayalıkların Pasifik
Okyanusu’nda dantel gibi işlendiği yerdir.
1878 yılında Japonya Okul Gemisi “Seiki”, İstanbul’u ziyaret etmiş ve iki ülke arasında sıcak
ilişkilerin ilk ışığı parlamıştır. 1887 yılında ise Japonya İmparatoru Mikado Meiji’nin yeğeni
Prens Komatsu Akihito, II. Abdülhamid’i ziyaret etmiş ve hediyeler sunmuştur. Ziyarete karşılık
vermek üzere, II. Abdülhamid, Japonya İmparatoru’na hediyeler göndermeye karar vermiş ve
Japonya’ya yapılacak seyahat için uzun süren tartışmalardan sonra, Ertuğrul Fırkateyni
seçilmiştir.
“Ertuğrul Fırkateyni Proje” mi gerçekleştirmek için dostluk köprüsü “Ertuğrul Fırkateyni” nin
izlerini bıraktığı yerleri gezmek, kişisel fotoğraf sergimde sanatseverlerle buluşturarak,
Ertuğrul Fırkateyni’nin anısını yaşatmak için Tokyo’dan 8 saat süren bir yolculuktan sonra, Türk
Bayrağı, Ertuğrul Fırkateyni’nin anıtı ve Türkçe yazılmış “1980’dan beri Türkiye ile dost şehir”
yazısı karşılamıştı beni; henüz ilk adımımı attığımda Kushimoto’ya.
Yüklendiği misyon ile 14 Temmuz 1889 tarihinde yolculuğa başlayan Ertuğrul Fırkateyni,
Komutan Osman Paşa ve Kaptan Ali Bey önderliğindeki mürettebat ile Japonya’ya uğurlandı.
11 ay süren uzun bir yolculuktan sonra, 7 Haziran 1890 tarihinde Yokohama Limanı’na vardı
Ertuğrul Fırkateyni. 13 Haziran 1890 tarihinde imparator Meiji’ye hediyeler ve dostluk mesajı
iletildikten sonra, kalış zamanı için planlanan bir aylık süre uzamış, 27 Haziran 1890 tarihinde
Japonya’da başlayan kolera salgını nedeniyle 13 denizci hayatını yitirmiştir. Ertuğrul
Fırkateyni’nin mürettebat sayısıyla ilgili net bir bilgi mevcut olmamakla birliktea birlikte, 609 kişi olduğu
tahmin edilmektedir.
15 Eylül 1890 tarihinde, salgından kurtulan 596 denizciyle İstanbul’a dönüş için büyük bir
törenle uğurlanır Ertuğrul Fırkateyni; misyonunu başarmanın gururu ile fakat salgında yitirilen
13 denizcinin derin yarasını yorgun ve yaşlı bedenine gömerek; göz yaşlarını gizleyerek ve
tahmin edilemeyecek acı sona rağmen.
Seyahatin ikinci gününde okyanusun ortasında şiddetli fırtınayla dans ederken, geceye doğru
çıkan tayfundan dolayı, hırçın dalgalara karşı koyamaz ve 16 Eylül 1890 tarihinde Kushimoto
Kasabası kıyılarında, Kashinozaki Feneri yakınlarında kayalara çarparak, yüzlerce denizciyle
birlikte sulara gömülür Ertuğrul Fırkateyni; haykırışlar dalga sesine karışır; tayfun sürüklerken
son durağa; İstanbul yerine.
Kasabada yaşayan fedakar Japon Halkı tarafından, kazadan kurtulan 69 denizciye ilk yardım
yapılmış ve İmparator Meiji tarafından tedavileri gerçekleştirildikten sonra “Kongo” ve “Hiyei”
isimli iki Japon Gemisi ile İstanbul’a gönderilmişlerdir.
Kazada hayatını kaybeden mürettebatın illere göre dağılım sayısına bakıldığında, Akçaabat’tan
16, Sürmene’den 13, Of’dan 11, Maçka’dan 8, Yomra’dan 7, Vakfıkebir’den 4,
Beşikdüzü’nden 3, Tonya’dan 1 ve Trabzon Merkez’den 8 olmak üzere, 71 şehitle “Trabzon”
ilimiz ilk sırada yer almaktadır. Ayrıca bu kazada hayatını kaybeden Kaptan Ali Bey, ünlü
şairimiz Can Yücel’in babası ve eski Milli Eğitim Bakanlarımızdan Hasan Ali Yücel’in anne
tarafından dedesidir.
Kushimoto’da kaldığım otelimden heyecanla ayrılıp, 45 dakika süren bir otobüs yolculuğundan
sonra, tepedeki “Ertuğrul Fırkateyni Kazası” anısına yaptırılan “Ertuğrul Sokağı” na vardım
heyecanla. Saat 07.00 idi ve kimsecikler yoktu. Sokağın adeta sahibi edasıyla dikkat çeken
“Türk Müzesi” nin açılışını bekleyene kadar fotoğraf çekmeye başladım. Sokakta şehitlerimizin
anısına yaptırılan “Ertuğrul Şehitliği” nin yanına geldiğimde şiddetli bir yağmur başladı.
Söylentiler gerçek olmuştu adeta; şehitler beni görünce Türk olduğumu hissetmişler ve sevinç
gözyaşları döküyorlardı. Çok duygulanmış ve hüzünlenmiştim.
Ertuğrul Fırkateyni’nin çarptığı kayanın yeri tam olarak belirlenmiştir. Japonların “Şeytan
Kayalıkları” adını verdiği ve Ertuğrul Fırkateyni’nin çarptığı kayayı kuşbakışı gören bir yerde,
Japonların yaptırdığı ve Fırkateyn’in maketi, denizcilerin fotoğraf, heykel ve kıyafetlerinin
sergilendiği “Türk Müzesi” ni en ince ayrıntısına kadar fotoğrafladım.
Öğle saatlerine doğru yağmur durmuş güneş açmıştı. Ertuğrul Sokağı’nda yürümeye başladım
ki, Mustafa Kemal Atatürk’ün at üzerinde tüm ihtişamıyla yer aldığı ve üzerinde “Yurtta sulh
Cihanda sulh” yazan anıtını gördüm; göz yaşlarıma hâkim olamadım. Atam benimle beraberdi
ve Japonya’da şehitlerimizi yalnız bırakmamıştı; onlara güç veriyordu. Ayrıca Japonların
Atamıza saygıları da beni çok etkiledi. Her yıl olduğu gibi, kazanın 130. Yılı anısına 16 Eylül 2020
de Japonya’da görkemli fakat hüzünlü bir tören yapıldı.
Dostluğun en büyük simgesi oldu Ertuğrul Fırkateyni ve Şehitlerimiz.
Ruhunuz şad olsun.
Yazı ve Fotoğraflar: PROF. DR. ZERRİN ŞENTÜRK
“TEDAK Patika” Dergisi – Mayıs 2021 – Sayı: 6

Paylaş

Paylaş